ESG. Etyczne inwestowanie. Na czym polega i jak działa w praktyce?

Od kilku lat na rynku akcji funkcjonuje nowa klasyfikacja spółek – ESG (od ang. environmental, social, governance). Chodzi o podmioty, które przestrzegają zasad biznesu odpowiedzialnego społecznie, czyli są przyjazne środowisku, nie szkodzą społeczeństwu i dbają o swoich pracowników. Trend ESG coraz bardziej się umacnia, dlatego zachęcamy do lektury tego artykułu i bliższego poznania tematu.

Etyczne inwestowanie można uznać za swego rodzaju strategię inwestycyjną, w której przy selekcji spółek, obok kryteriów czysto finansowych, bierze się pod uwagę także to, jak dana firma wpływa na otoczenie społeczne i środowisko. W tym podejściu inwestorzy wybierają takie podmioty, które w dużym skrócie – nie szkodzą szeroko pojętej naturze. Owa szkodliwość może dla różnych osób oznaczać co innego. Przykładowo, niektórzy chcą inwestować tylko w firmy, które nie przeprowadzają testów na zwierzętach lub nie produkują alkoholu ani tytoniu i jednocześnie unikają podmiotów związanych z paliwami kopalnymi, przyczyniających się do niekorzystnych zmian klimatycznych. Kryteriów jest bardzo dużo. Mogą być uwzględniane pojedynczo lub łącznie. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji inwestora. Rosnąca popularność takiego podejeścia sprawiła, że giełdy same zaczęły tworzyć indeksy spółek spod znaku ESG. Można więc powiedzieć, że „ekotrend” zadomowił się na parkietach.

Różne strategie ESG

Podejście do etycznego inwestowania zazwyczaj wynika bezpośrednio z wartości wyznawanych przez daną osobę. Mogą one mieć związek z przekonaniami religijnymi, preferowanym systemem filozoficznym, dietą, poglądami politycznymi lub ujmując sprawę ogólnie – ze światopoglądem. Na tej podstawie etyczne inwestowanie można podzielić na kilka rodzajów.

Etyczne inwestowanie w środowisko polega na kupowaniu akcji spółek, które w swojej działalnością starają się nie szkodzić środowisku naturalnemu lub działają po to, by stan tego środowiska poprawić. Mogą to być zatem firmy, które systematycznie redukują swój ślad węglowy, a także takie, które dostarczają innowacyjnych metod recyklingu lub wytwarzają energię z odnawialnych źródeł.

Etyczne inwestowanie społeczne polega na nabywaniu akcji spółek, których produkty lub usługi nie szkodzą człowiekowi lub są oferowane po to, by jego byt poprawić. W tym podejściu nie będą zdecydowanie preferowane firmy produkujące używki, gry hazardowe lub broń. Z kolei producenci innowacyjnych leków lub firmy świadczące usługi z zakresu edukacji mogą w takich strategiach się znaleźć.

Etyczne inwestowanie w odpowiedzialne zarządzanie koncentruje się na spółkach, które dobrze traktują swoich pracowników. Firmy, które wykorzystują pracę dzieci lub eksploatują zubożałą ludność w biedniejszych krajach nie będą w tym pojdeściu brane pod uwagę. Z kolei takie przestrzegające kodeksów pracy, wspierające rozwój swoich pracowników i zapewniające im równe traktowanie mogą stanowić element tak konstruowanego, „etycznego portfela”.

Trzy powyższe kryteria są często łączone i efektem są właśnie strategie ESG. Na ich podstawie powstają osobne indeksy i fundusze, które zapewniają szeroką ekspozycję na firmy, która zachowują się fair wobec planety i jej mieszkańców. Warto tutaj dodać, że zdecydowanie bardziej subiektywny charakter mają inwestycje etyczne związane z przekonaniami religijnymi i systemem filozoficznym. W tym ujęciu kryterium wyboru spółek może zależeć od bardziej osobistych zasad. Przykładowo – weganie nie będą zapewne inwestować w producentów mięsa, wyznawcy hinduizmu w sprzedawców burgerów, a osoby LGBTQ w stacje telewizyjne rozpowszechniające homofobiczne treści.

Coraz silniejszy trend

Strategie ESG to całkiem nowy, ale dynamicznie rozwijający się sposób inwestowania. W latach 2015-2020 wartość etycznych inwestycji (które można śledzić) wzrosła dziesięciokrotnie. Według danych Morningstar, w 2020 r. wartość tego typu inwestycji wyniosła 51 mld USD, podczas gdy pięć lat wcześniej było to niespełna 5 mld USD. Tylko w 2019 roku ponad 500 amerykańskich funduszy dodało do swoich prospektów termin "ESG". Według danych Reuters’a pierwszym kwartale 2021 roku globalne napływy do funduszy etycznych wyniosły aż 185 mld USD, a zgodnie z raportem JP Morgan cały ubiegły rok przyniósł napływy do tego segmentu sięgające 0,5 bln USD. Analitycy tego banku uważają, że trend będzie kontynuowany, ponieważ inwestorzy, zarówno instytucjonalni jak i indywidualni, chcą swoim kapitałem przykładać się do tworzenia bardziej zrównoważonego świata. Jednym z głównych motorów napędowych tej tendencji są przede wszystkim zmiany klimatyczne, które z roku na rok stają się coraz bardziej odczuwalne. Ponadto bogacące się społeczeństwa stają się coraz bardziej wrażliwe na kwestie ekologiczne i społeczne.

Trend ESG dotarł także na polską giełdę. Od 3 września 2019 r. na GPW funkcjonuje indeks WIG-ESG. Wartość bazowa indeksu ustalona została na dzień 28 grudnia 2018 r. i wynosiła 10 000 pkt. Swój aktualny szczyt osiągnął on w listopadzie 2021 r. na poziomie 12 505 pkt. W maju 2022 r. notowania spadły natomiast do okolic 9000 pkt. W skład indeksu wchodziło 60 spółek, w tym m. in. Asseco Poland, Biomed Lublin, LiveChat, Neuca, Selvita i Tauron.

Zalety i wady etycznych inwestycji

Etyczne inwestowanie przynosi szereg pozytywów, osobistych i społecznych, zarówno inwestorom, jak i spółkom. Jakich?

Inwestor może po prostu czerpać satysfakcję emocjonalną z inwestowania w firmy, które uważa za etyczne.
Jeśli inwestycja przynosi dobre wyniki, pojawia się także satysfakcja finansowa i jeszcze większe przekonanie, że takie podejście się opłaca.
Jeśli więcej osób zacznie inwestować w firmy etyczne, inne przedsiębiorstwa mogą zacząć odczuwać presję, by poprawić swoje postępowanie. Na przykład firmy naftowe i gazowe, takie jak BP i Royal Dutch Shell, zaczęły w ostatnich latach produkować więcej energii odnawialnej, aby dotrzymać kroku konkurentom w dziedzinie czystej energii.
Firmy, które działają etycznie mają szansę zwrócić na siebie uwagę i uzyskać dodatkowe fundusze (poprzez IPO) od tych, którzy wierzą w cele i praktyki firmy.
To buduje świadomość, że warto głosować portfelem. Niektórzy inwestorzy mogą przecież zacząć kupować produkty swoich spółek i korzystać z ich usług, by w ten sposób wspierać biznes także u podstaw.

Oczywiście strategie typu ESG nie są pozbawione wad. Są to bowiem inwestycje znacznie bardziej wymagające od tych tradycyjnych. Dlaczego?

Inwestowanie etyczne może wymagać wnikliwych i czasochłonnych badań/analiz, aby upewnić się, że spółki lub fundusze faktycznie działają zgodnie z wartościami wyznawanymi przez inwestora.
Spółki zmieniają się z czasem i mogą przestać lub zacząć robić coś, co odbiega od standardów etycznych. Wymagają więc bieżącego monitorowania pod tym kątem.
Etyczne/zrównoważone ETF-y lub fundusze ESG mają zazwyczaj wyższe opłaty niż pasywne fundusze indeksowe z wyżej wymienionego powodu: etyczne inwestowanie wymaga wnikliwego zbadania działalności każdej spółki.
Etyczne inwestowanie eliminuje wiele spółek, a wśród nich może być kilka atrakcyjnych finansowo biznesów. Może to mieć negatywny wpływ na zyski i dywersyfikację portfela.
To, czy dana firma jest etyczna, czy nie, nie zawsze jest oczywiste. Na przykład, firma produkująca pojazdy elektryczne może wydawać się odpowiedzialna ekologicznie, ale jeśli w procesie produkcyjnym wytwarzane są duże ilości toksycznych substancji chemicznych i emisji, inwestorzy muszą rozważyć wszystkie za i przeciw przed dokonaniem inwestycji.
Należy też pamiętać, że inwestowanie w etyczne firmy nie oznacza, że te nieetyczne przestaną istnieć.

Inwestuj na kontraktach CFD na ponad 12 000 instrumentach finansowych

Jak inwestować w praktyce?

Istnieją różne sposoby na etyczne inwestowanie. Ich wybór zależy od tego, jak bardzo inwestor jest zaangażowany w bycie zgodnym z wyznawanymi przez siebie wartościami i ile czasu może poświęcić na selekcją spółek.

Dla tych, którzy wolą, by ktoś inny decydował o tym, czy dana spółka jest etyczna, czy nie, dobrym wyborem mogą być fundusze ETF. Każdy taki fundusz ma prospekt informacyjny, który określa, w co inwestuje, w co nie inwestuje i w jaki sposób dokonuje tych decyzji. Można więc rozjerzeć się za ofertami ETFów typu ESG lub SRI (socially responsible investing) i sprawdzić, które z nich odpowiadają indywidualnym wartościom. Jeśli są zgodne, to można za ich pośrednictwem uzyskać ekspozycje na segment zrównoważonych biznesów.

Inną opcją jest indywidualne poszukiwanie etycznych spółek. Jak pisaliśmy wyżej – jest to wymagający proces, ale może przynieść dużo satysfakcji, zarówno finansowych, jak i emocjonalnych. Oto kilka rzeczy, które należy w takim procesie sprawdzić/uwzględnić:

Misja i polityka firmy. Precyzyjne, poparte danymi fakty mogą być lepsze niż niejasne deklaracje. Dlatego warto prześwietlić raporty i sprawozdania dostępne w ramach relacji inwestorskich.
Oficjalne certyfikaty. Jeśli firma twierdzi, że jest ekologiczna, to czy wiarygodne strony trzecie również tak twierdzą? Przydatne narzędzia do sprawdzenia to internetowa wyszukiwarka MSCI ESG Ratings oraz publiczne raporty S&P Global ESG.
Doniesienia mediów. Warto sprawdzić w sieci, czy wokół spółki nie było lub nie ma kontrowersji dotyczących aspektów związanych z ESG. Mogą to być np. skandale dotyczące nadużyć wobec pracowników, które bywają nagłaśniane w prasie.
Istnieją firmy zewnętrzne, które tworzą "rankingi etyczne". Zestawienia te uwzględniają wiele kryteriów, a następnie przyznają punkty i klasyfikują firmy. Sprawdzenie, które firmy zajmują wyższe pozycje w rankingach w oparciu o wybrane przez nas wartości, może zaoszczędzić trochę czasu na poszukiwania lub zawęzić listę do dalszych poszukiwań.
Zawsze można wysłać e-mail lub zadzwonić do danej firmy, i zapytać, w co inwestuje, jak wytwarza swoje produkty i czy przestrzega zasad zrównoważonego rozwoju.
Inwestorzy mogą też poszukać profesjonalisty, który pomoże im w znalezieniu etycznych firm. Warto rozważyć skorzystanie z usług doradcy finansowego, który jest sygnatariuszem sieci Zasad Odpowiedzialnego Inwestowania ONZ. Powinien on mieć znacznie większą wiedzę na temat dostępnych opcji etycznego inwestowania niż zwykły doradca.

Inwestuj na naszych platformach mobilnych

Nasza platforma mobilna zapewnia dostęp do kwotowań w czasie rzeczywistym, wykresów wraz z pakietem wskaźników oraz kalendarium rynkowego i alertów z opcją push.

Zobacz więcej

FAQS

Czy inwestowanie w banki jest etyczne?

Może być, ale nie musi. Kiedy deponujesz środki, są one wykorzystywane w innych przedsięwzięciach, takich jak kredyty czy inwestycje. Choć nie sposób poznać wszystkich klientów, z którymi współpracuje bank, można zapytać, czy przestrzega on pewnych standardów i nie współpracuje z podmiotami wątpliwymi od strony ESG.

Co to jest „greenwashing”?

Jest to wprowadzająca w błąd taktyka marketingowa, która wykorzystuje terminy związane ze środowiskiem (np. „zielony”, „eko”), aby produkt lub firma sprawiały wrażenie ekologicznych, choć w praktyce wcale takie nie są.

CMC Markets świadczy usługi na zasadzie wyłącznie realizacji zleceń (execution only). Prezentowany materiał (niezależnie od tego, czy zawiera jakiekolwiek opinie) ma charakter informacyjny i nie uwzględnia osobistych okoliczności ani celów. Żadna informacja w tym materiale nie jest, ani nie powinna być uważana, za poradę finansową, inwestycyjną lub inną poradę, na której należy polegać przy podejmowaniu decyzji. Żadna z opinii wyrażonych w materiale nie stanowi rekomendacji CMC Markets lub autora materiału, że jakakolwiek inwestycja, instrument, strategia transakcyjna lub inwestycyjna, jest odpowiednia dla konkretnej osoby. Materiał nie został przygotowany zgodnie z wymogami prawnymi zapewniającymi niezależność badań inwestycyjnych. CMC Markets nie podlega żadnym zakazom w zakresie rozpowszechniania tego materiału, jednak nie wykorzystuje zawartych w nim informacji przed jego publikacją.