Zarządzenie ryzykiem w inwestowaniu

W tym przewodniku omówimy dlaczego zarządzanie ryzykiem jest tak ważne i powinno być częścią każdej strategii transakcyjnej.

Aby odnieść sukces jako trader, należy zachować równowagę pomiędzy wysokością potencjalnych strat a zyskiem na każdej nowej pozycji. Bez zachowania dyscypliny w podejściu do zysków i strat oraz ryzyka, które wiąże się z inwestowaniem, łatwo jest wpaść w pułapkę i ponosić straty zbyt długo.

Długoterminowe zyski transakcyjne mogą być opisane jako wygrywająca kombinacja:

• Liczba zyskownych transakcji, w porównaniu z liczbą transakcji stratnych, oraz
• Średnia wartość zysku na każdej transakcji w porównaniu ze średnią wartością strat.

Ważne jest, aby połączyć relacje między ryzykiem a zyskiem. Na przykład wielu odnoszących sukcesy traderów w rzeczywistości ma więcej strat niż wygranych transakcji, ale zarabiają pieniądze, ponieważ średnia wielkość każdej straty jest znacznie mniejsza niż ich średni zysk. Inni mają niewielką średnią wartość zysku w porównaniu ze stratami, ale stosunkowo wysoki odsetek zyskownych transakcji.

Doświadczeni inwestorzy wiedzą, że nawet strategie, które odniosły sukces w przeszłości dłuższej perspektywie mogą narazić Cię na ryzyko w krótkim i średnim terminie, w tym:

• Znaczące kolejne straty
• Duże straty, w sytuacji luk cenowych i tym samym niekorzystne poziomy wypełnień zleceń stop loss, na przykład z powodu dużej zmienności na rynkach lub wyjątkowych wydarzeń
• Zmiany w warunkach rynkowych, które przypominają, że nigdy nie można być pewnym strategii, która działała w przeszłości

Brak odpowiedniego zarządzania ryzykiem może prowadzić do:

• Utraty całego kapitału transakcyjnego lub straty większej niż początkowy depozyt
• Strat, które są relatywnie zbyt duże, biorąc pod uwagę ogólną sytuację finansową
• Konieczności zamykania pozycji na rachunku w niewłaściwym czasie, ponieważ nie ma wystarczających zasobów gotówki na pokrycie depozytu zabezpieczającego
• Potrzeby dłuższego i bardziej rozważnego przeprowadzania transakcji aby odrobić straty i przywrócić poziom swojego kapitał transakcyjnego do pierwotnego poziomu.

Oczywiście zawsze jest możliwe, że powyższe scenariusze pojawią się nawet po zastosowaniu odpowiednich strategii zarządzania ryzykiem. Utrata więcej niż 30% wartości swojego rachunku może prowadzić do poważnych trudności w odzyskaniu tego, co zostało utracone. Po duższym okresie ponoszenia strat, niektórzy traderzy zaczynają podejmować jeszcze większe ryzyko, a to może prowadzić do stale pogłębiających się problemów.

Aby uzyskać długoterminowe korzyści ze stosowania zwycięskiej strategii, musisz kontynuować przeprowadzanie transakcji. Przy złym zarządzaniu ryzykiem, duże, nieoczekiwane ruchy na rynku lub krótkoterminowe straty mogą spowodować, że nie będziesz w stanie przeprowadzać transakcji. Jako trader nie możesz uniknąć ryzyka, ale musisz zachować swój kapitał, aby móc zarabiać pieniądze.

Podejście do transakcji oparte na zarządzaniu ryzykiem zakłada, że podejmujesz ryzyko, ale musisz je ograniczyć w krótkim okresie, aby zmaksymalizować długoterminowe możliwości. Brak zarządzania ryzykiem jest jedną z najczęstszych przyczyn niepowodzeń na rynku.

Dźwignia finansowa (lewar) jest jak miecz obosieczny. Powoduje zaarówno powiększanie się potencjalnych strat, jak i potencjalnych zysków. Dlatego tak ważne jest ograniczenie ekspozycji na duże, niekorzystne ruchy na rynku lub większe niż zwykle straty.

Stosowanie się do zasad zarządzania ryzykiem może zmniejszyć nasze zyski w krótkim lub średnim terminie. Pokusa porzucenia ostrożnego podejścia do ryzyka jest często największym problemem po tym, jak odniesiemy sukces na rynku. Wówczas, w czasie jednej nieostrożnej transakcji można stracić wszystkie z trudem wypracowane zyski. Często zdarza się, że po serii udanych transakcji na małych pozycjach, pojawiają się straty ze znacznie większych pozycji.

Spójne, kontrolowane podejście do inwestowania jest znacznie korzystniejsze w dłuższej perspektywie. Sukcesywne powiększanie wartości na rachunku transakcyjnym poprzez pozostawianie na nim części wypracowanych zysków, a następnie ostrożne zwiększanie wartości swoich pozycji zgodnie z podwyższonym kapitałem jest dużo rozsądniejszą strategią, aniżeli agresywne wykorzystywanie dźwigni finansowej w krótkim okresie.

Przemyślane zarządzanie ryzykiem może również poprawić jakość Twoich decyzji inwestycyjnych, pomagając w podejściu do rynku z psychologicznego punktu widzenia. Częstym problemem inwestorów są okresy zbytniej pewności siebie, po których następuje okres zbytniej ostrożności. Brak zarządzania ryzykiem zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się takiego właśnie problemu.

Zarządzanie ryzykiem polega na ograniczaniu pozycji w taki sposób, aby w przypadku dużych ruchów na rynku oraz możliwym ciągu strat, Twój rachunek zbytnio nie ucierpiał. Ma to umożliwić odrobienia potencjalnych strat poprzez wykorzystanie kapitału pozostałego na rachunku inwestycyjnym.

Świadomość, że Twoje transakcje powinny być wspierane przez szereg zasad zarządzania ryzykiem, może być bardzo pomocna w unikaniu na przemian okresów euforii i strachu, które z zasady prowadzą do podejmowania błędnych decyzji inwestycyjnych. Przemyślane zarządzanie ryzykiem pozwoli Ci spojrzeć na rynek w sposób obiektywny. Dzięki temu możesz płynąć z prądem rynku, w przekonaniu i ze świadomością że podjąłeś stosowne kroki, aby ograniczyć ryzyko dużych strat.

Podstawową decyzją, którą musisz podjąć, jest wartość kapitału, który chcesz przeznaczyć pod swoje transakcje.

Wielu uczestników rynku kapitałowego można zaklasyfikować zarówno do grupy inwestorów, jak i traderów. Trading zwykle odnosi się do kupna i sprzedaży w dążeniu do zysku przy stosunkowo krótkoterminowych zmianach cen. Inwestowanie natomiast wymaga posiadania aktywów do wykreowania zysków kapitałowych w relatywnie długim okresie. Dobrym rozwiązaniem jest planowanie i finansowanie obu tych działalności inwestycyjnych oddzielnie, ponieważ każda z nich wiąże się z odmiennym podejściem do strategii i zarządzania ryzykiem.

Czynniki, które musisz wziąć pod uwagę w odniesieniu do własnej strategii:

• Ogólna sytuacja finansowa oraz potrzeby
• Cele inwestycyjne
• Tolerancja ryzyka
• Wcześniejsze doświadczenia inwestycyjne

Ochrona kapitału powinna być kluczowym czynnikiem, który bierzesz pod uwagę w swoich transakcjach. Powinno się ograniczać swój kapitał inwestycyjny do wysokości środków, które potencjalnie mógłbyś stracić w przypadku wystąpienia na rynku nieoczekiwanych ruchów. Jak już wcześniej zostało podkreślone, takie podejście może mieć dodatkową zaletę – pozwoli na przeprowadzanie transakcji bez dodatkowej presji mogącej wpłynąć negatywnie na Twoje decyzje.

Jednym z praktycznych sposobów w podejmowaniu decyzji o wartości ryzykowanego kapitału jest przeprowadzenie osobistego stres testu. Wylicz potencjalnie największą wartość straty, jaką mogłaby przynieść Twoja pozycja w najgorszym możliwym scenariuszu rynkowym lub też ciągu strat, które mogłyby się pojawić podczas utrzymywaniu otwartej pozycji na rynku.

Określ, czy mógłbyś sobie na to pozwolić oraz czy możesz sobie z tym poradzić emocjonalnie, pamiętając, że możliwa jest strata kwoty większej, niż początkowy depozyt. Ogranicz swoje pozycje do wielkości, nad którymi byłbyś w stanie zapanować w takich okolicznościach. Upewnij się, że posiadasz wystarczająca ilość wolnych środków, które mogą wesprzeć Twoją działalność inwestycyjną w każdej chwili.

Co więcej, jeśli jesteś początkującym traderem, dobrym rozwiązaniem może być rozpoczęcie transakcji z niewielkim kapitałem i stopniowe zwiększanie swojego zaangażowania na rynku wraz ze zdobytym doświadczeniem oraz sukcesami inwestycyjnymi.

Na udane inwestycje składa się bilansowanie ryzyka i zysku. Dobry inwestor zawsze określa potencjalny poziom wyjścia z rynku i ucięcia straty, zanim jeszcze przeprowadzi transakcję.

Nasza platforma transakcyjna została zaprojektowana w taki sposób, aby ułatwić zarządzanie ryzykiem . Możesz złożyć zlecenie Stop Loss już w momencie otwierania pozycji. Zlecenia stop-loss są używane, aby zamknąć pozycje, gdy rynek odwraca się przeciwko niej.

Zlecenie stop sprzedaży jest stosowane w przypadku, gdy posiadasz na danym instrumencie pozycję długą (na wzrost) . Zlecenie takie można ustawić tylko na poziomie, który znajduje się poniżej poziomu ceny rynkowej. Jeśli rynek zacznie spadać w kierunku ceny, którą wyznaczyłeś, zlecenie się aktywuje i zostanie zrealizowane po najbliższej możliwej cenie.

Zlecenia typu stop są często nazywane zleceniami Stop Loss ("Stop -strat"), ale mogą być również wykorzystywane do realizacji zysków. Popularnym elementem strategii jest bowiem przesuwanie zlecenia stop, gdy rynek pójdzie do góry. Proces ten można zautomatyzować wykorzystując funkcję Stop Loss kroczący. Zlecenie Stop kupna jest stosowane w przypadku, gdy posiadasz na danym instrumencie pozycję krótką (na spadek). Wówczas zlecenie takie może zostać umieszczone tylko ponad aktualną ceną rynkową. Jeśli cena wzrośnie do poziomu zlecenia stop-loss, wówczas się ono aktywuje i pozycja zostanie zamknięta po najbliższej możliwej cenie.

Należy pamiętać, że zlecenie stop loss może zostać wykonane po gorszej cenie niż ustalony poziom. Różnica pomiędzy ceną realizacji zlecenia, a poziomem jego aktywacji nazywana jest poślizgiem cenowym lub luką cenową. Ryzyko poślizgu powoduje, że inwestor nie ma gwarancji jego wykonania po ustalonej cenie, a tym samym strata może okazać się większa niż zakładana. Dowiedź się więcej dostępnych typach zleceń i sposobie ich realizacji.

Jednym z najczęstszych powodów poślizgu cenowego jest nagły przeskok ceny powstały w wyniku pojawienia się zaskakujących informacji z rynku. Dla przykładu - składasz zlecenie Stop Loss na akcjach spółki XYZ na poziomie 10 PLN, w momencie gdy są one kwotowane po cenie 10,50 PLN. Jeżeli spółka XYZ ogłosi spadek zysków i cena jej akcji spadnie gwałtownie do 9,50 PLN, zlecenie Stop Loss zostanie aktywowane. Staje się ono zleceniem rynkowym i zostanie zrealizowane po najbliższej dostępnej cenie. Jeżeli pierwszą ceną, po której może zostać wykonane jest 9,48 PLN, wówczas zlecenie zostanie zrealizowane po tej właśnie cenie. W takim przypadku poślizg cenowy będzie wynosić 52 grosze na 1 CFD.

Poślizgi cenowe są szczególnie powszechne na rynku akcji, ponieważ rynki zamykają się po każdej sesji. Często zdarza się, że rynek otwiera się trochę wyżej lub niżej w stosunku do zamknięcia sesji z dnia poprzedniego, co sprawia, zlecenie Stop Loss znajdzie się w obszarze luki cenowej. Poślizg cenowy może występować również w przypadku braku wystarczającej płynności do zrealizowania transakcji po cenie zlecenia Stop Loss.

Choć zlecenia typu Stop Loss mogą czasem ulegać poślizgom, są ważnym narzędziem zarządzania ryzykiem. Dobrą praktyką w zarządzaniu ryzykiem jest dołączanie zlecenie Stop Loss do każdej otwartej pozycji. Ponadto, najlepszym rozwiązaniem jest ustalanie zlecenia Stop Loss już w momencie otwierania pozycji na rynku.

• Możesz kontrolować ryzyko i zmniejszyć ryzyko dużych, nieprzewiidzianych strat, na które mógłbyś zostać narażony.
• Używasz zdyscyplinowanego podejścia do tradingu. Zmniejsza to także pokusę „podtrzymania” straty w nadziei na odwrócenie trendu.
• Pozwala na ocenę ryzyka i zysku.
• Możesz ocenić możliwy zysk lub ewentualną stratę na każdej transakcji . Jest to różnica między ceną wejścia w rynek a ceną zlecenia stop – loss.
• Możesz zrezygnować z otwierania pozycji, jeżeli potencjalny zysk jest zbyt mały w stosunku do potencjalnej straty.
• Zlecenia Stop Loss oszczędzają Twój czas – są one aktywowane automatycznie, co oznacza że nie musisz być przyklejony do ekranu monitora aby cały czas obserwować swoją pozycję.

Na wykresie indeksu Australia 200 znajdującego się powyżej, średnia ruchoma jest na tym samym poziomie co poprzedni poziom oporu, który obecnie stanowi potencjalny poziom wsparcia.

Ustalenie gdzie umieścić Zlecenie Stop Loss jest ważnym elementem strategii inwestycyjnej. Jednym z powszechnie stosowanych sposobów jest umieszczenie zlecenia Stop Loss w pierwszym możliwym miejscu, potwierdzającym niepowodzenie Twojej strategii.

Procentowe ustalanie wielkości pozycji w odniesieniu do kapitału polega na każdorazowym dopasowaniu wielkości zlecenia Stop Loss do posiadanych na rachunku środków. Może to być stała, wyrażona procentowo wartość, np. 1% lub 2% wartości rachunku.

Na przykład inwestor posiadający na rachunku kapitał 10000 PLN może ustalać wielkość każdej nowej pozycji tak, aby potencjalna strata powstała w wyniku realizacji zlecenia Stop Loss nie przekroczyła 2% kapitału, czyli w tym przypadku 200 PLN.

Nasza platforma transakcyjna wylicza potencjalnie przybliżoną stratę, jeżeli cena danego instrumentu spadnie do ustalonego poziomu.

Procentowe ustalanie wielkości pozycji w odniesieniu do kapitału niesie za sobą szereg korzyści:

• Jest logiczną metodą do odnoszenia się wielkości pozycji do ryzyka
• Twoje pozycje automatycznie stają się mniejsze jeśli poniosłeś straty, pomagając w zachowaniu kapitału inwestycyjnego. Umożliwia uniknięcie ryzyka związanego z otwieraniem zbyt dużych pozycji obarczonych ryzykiem w przypadku straty, a posiadaniem zbyt małych pozycji przy zamykaniu ich z zyskiem.
• Daje również możliwość stopniowego zwiększania wielkości pozycji w przypadku osiągania zysków. Dzięki temu kapitał może wzrastać przy zachowaniu stałego procentowego poziomu ryzyka.

Jedną z istotnych kwestii, które należy uwzględnić podczas procentowego ustalania wielkości pozycji jest wartość kapitału, którego stratę jesteś w stanie zaakceptować, w przypadku wystąpienia ciągu kolejnych strat. Ustalając 1% straty początkowego kapitału na transakcji, tracisz 14% swojego kapitału po 14 stratach z rzędu. Wykorzystując 2% straty początkowego kapitału na transakcji, tracisz 24% swojego kapitału po 12 stratnych transakcjach.

Zasada ta ma na celu ochronę kapitału w sytuacji wystąpienia niekorzystnego zdarzenia na rynku.

Na przykład, mając ustaloną zasadę 1,5% straty z pojedynczej transakcji, można dodatkowo określić maksymalna ilość pozycji, które mogą być otwarte jednocześnie. Zakładając, że nie wystąpi luka cenowa, strata nie przekroczy 15 – 22,5% w przypadku realizacji zleceń Stop Loss na wszystkich pozycje. Ustalanie limitów straty zależne jest od Twojej własnej strategii oraz stylu transakcyjnego.

Jak już wspomniano, pozycje na CFD na akcje mogą być narażone na dużo większe ryzyko realizacji zleceń Stop Loss po gorszym od zakładanego poziomie, ze względu na większe ryzyko wystąpienia luk i poślizgów cenowych. W zarządzaniu tym ryzykiem przydatne może być określenie maksymalnej wartości pozycji na CFD na akcje w danym momencie.

Na przykład, ograniczając wartośc netto pozycji na CFD na akcje do 300% wartości środków na swoim rachunku, 7-procentowa luka cenowa ograniczy Twoją stratę do 21% wartości środków na rachunku. Ograniczenie wielkości pozycji do 200% posiadanego kapitału spowoduje stratę 20% wartości rachunku w przypadku wystąpienia 10-procentowej luki cenowej.

Dywersyfikacja jest kluczowa dla każdego rodzaju inwestora czy tradera. Nie należy bowiem wkładać wszystkich jaj do jednego koszyka.

Można rozważyć również otwieranie nie więcej niż dwóch pozycji netto długich lub krótkich. Pozycja netto długa oznacza różnicę pomiędzy ilością pozycji długich i krótkich na danym instrumencie. Na przykład sześć pozycji długich i cztery krótkie oznaczają posiadanie 2 pozycji netto długich.

• Pary walutowe posiadające tę samą walutę, np. EUR/USD, GBP/USD , USD/JPY, USD/CHF, AUD/USD
• Akcje danego sektora notowane na tej samej giełdzie, np. polskie banki
• Blisko spokrewnione surowce, np. pszenica, kukurydza i soja.

Inwestorzy czasami wykorzystują różne strategie inwestycyjne. Warto ustalić limit strat dla każdej z nich.

Dobrym podejściem jest ustalanie mniejszych limitów dla nowych strategii i nieco większej tolerancji dla strategii, które w przeszłości wykazały się skutecznością i dla których jesteś świadomy podejmowanego ryzyka oraz ilości potencjalnych strat i ryzyka wystąpienia poślizgów w zleceniach Stop Loss.