Wskaźnik cena/zysk (P/E) – barometr wartości rynkowej akcji
Wskaźnik cena/zysk jest fundamentem analizy wartości akcji. Wskazuje, ile inwestorzy są skłonni zapłacić za jednostkę zysku spółki. Wysoki wskaźnik P/E, na poziomie 20 - 30, może sugerować optymizm rynku co do przyszłych wyników firmy, ale również zwiększać wrażliwość akcji na zmiany w otoczeniu makroekonomicznym, w tym na stopy procentowe.
Wskaźnik cena/zysk, znany również jako współczynnik P/E (Price/Earnings Ratio), to jeden z podstawowych wskaźników używanych w analizie fundamentalnej akcji. Określa on stosunek ceny jednej akcji spółki do zysku na akcję (EPS - Earnings Per Share) tej spółki. Wskaźnik ten pozwala inwestorom ocenić, czy akcja spółki jest niedowartościowana, czy przewartościowana w stosunku do jej obecnych lub przyszłych zysków.
Przykładowo, jeśli cena akcji firmy XYZ wynosi 100 zł, a jej zysk na akcję w ostatnim roku finansowym to 5 zł, to współczynnik P/E dla tej akcji będzie wynosił 20 (100 zł / 5 zł). To oznacza, że inwestorzy są gotowi zapłacić 20 zł za każdą złotówkę zysku generowanego przez firmę.
W uproszczeniu można przyjąć, że wskaźnik P/E równy 20 oznacza, że inwestor potrzebuje 20 lat na zwrot z inwestycji przy założeniu stałego zysku i ceny akcji, co jest pewnym uproszczeniem i nie uwzględnia wielu ważnych czynników inwestycyjnych. Niemniej jednak to podejście może być użyte jako bardzo ogólna heurystyka do oceny perspektyw inwestycyjnych.
Jeśli P/E wynosi 20, to teoretycznie inwestor kupujący akcję w obecnej cenie oczekiwałby, że zysk na akcję (EPS) w ciągu dwudziestu lat zwróci wartość inwestycji, o ile zysk firmy pozostanie na stałym poziomie i firma będzie wypłacała cały zysk jako dywidendę. W tym uproszczonym przykładzie zwrócenie pełnej wartości inwestycji w ciągu 20 lat odpowiada rocznej stopie zwrotu wynoszącej około 5%.
Stopy procentowe a ich wpływ na atrakcyjność rynku akcji
Stopy procentowe mają bezpośredni wpływ na rynek akcji. Wzrost stóp procentowych zwykle oznacza wyższe koszty kapitału dla przedsiębiorstw, co może obniżać przewidywane zyski i zniechęcać do inwestycji w akcje. Wysokie stopy procentowe sprawiają, że rynek akcji staje się mniej atrakcyjny w porównaniu do inwestycji o stałym dochodzie, takich jak obligacje czy lokaty.
Z kolei rentowność obligacji jest ściśle powiązana ze stopami procentowymi. Kiedy stopy procentowe rosną, ceny obligacji na rynku wtórnym zwykle spadają, co zwiększa ich rentowność. Odwrotnie, spadek stóp procentowych może powodować wzrost cen obligacji i obniżać ich rentowność. W sytuacji, gdy stopy procentowe przekraczają 5%, a rentowność obligacji 10-letnich jest na poziomie 4,5 - 5%, obligacje te mogą stanowić atrakcyjną alternatywę dla akcji, szczególnie jeśli rynek akcji jest niestabilny.
Przypomnijmy, że rentowność obligacji to miara zysku, który inwestor może oczekiwać, inwestując w daną obligację. Jest ona zazwyczaj wyrażana jako roczny procent wartości nominalnej obligacji. Rentowność ta może być rozumiana na dwa główne sposoby:
Rentowność do wykupu (Yield to Maturity, YTM): jest to całkowita przewidywana rentowność obligacji, zakładając, że inwestor będzie trzymać obligację aż do jej terminu wykupu i że wszystkie płatności odsetek będą reinwestowane po tej samej stopie procentowej. YTM uwzględnia bieżącą cenę rynkową obligacji, jej wartość nominalną, kupon (czyli odsetki wypłacane regularnie przez emitenta) oraz czas pozostały do wykupu.
Rentowność z kuponu (Coupon Yield): to procentowa wartość odsetek wypłacanych przez obligację w stosunku do jej wartości nominalnej. Jeśli na przykład obligacja o wartości nominalnej 1000 zł wypłaca 50 zł odsetek rocznie, jej rentowność z kuponu wynosi 5%.
Rentowność obligacji jest odwrotnie proporcjonalna do jej ceny rynkowej – kiedy cena obligacji rośnie, jej rentowność spada, i odwrotnie. Wartość rentowności obligacji jest ważnym wskaźnikiem dla inwestorów, ponieważ pozwala porównać zwrot z różnych papierów wartościowych i ocenić atrakcyjność obligacji w stosunku do innych inwestycji, jak również w kontekście oczekiwań inflacyjnych i zmian stóp procentowych. Rentowność obligacji może być też wykorzystywana do oceny ryzyka kredytowego – wyższa rentowność często wskazuje na wyższe ryzyko niewypłacalności emitenta obligacji.
Teoretyczny wpływ zmian stóp procentowych
Teoria wskazuje, że istnieje odwrotna zależność między stopami procentowymi a wskaźnikiem P/E. Gdy stopy procentowe spadają, koszty kapitału dla firm maleją, co może zwiększać zyski i zachęcać do inwestycji w akcje, prowadząc do wzrostu wskaźnika P/E. Natomiast wysokie stopy procentowe mogą ograniczać potencjał wzrostu wskaźnika P/E, ponieważ inwestorzy mogą oczekiwać wyższych zwrotów z inwestycji o niższym ryzyku.
Inwestowanie w akcje przy wskaźniku P/E na poziomie 20 - 30 wymaga rozważnego podejścia przy stopach procentowych w okolicach 5%. Wysoki wskaźnik P/E w połączeniu z wysokimi stopami procentowymi może wskazywać na potencjalnie nadmierną wycenę i zwiększone ryzyko. Jednak w przypadku firm o silnych fundamentach i stabilnym wzroście zysków, inwestycje te mogą dalej przynosić zadowalające stopy zwrotu.
Wnioski w świetle zmieniającej się sytuacji rynkowej
W uproszczeniu wskaźnik P/E oraz rentowność obligacji jest możliwa do porównania. Odwrotność P/E to rentowność, a odwrotność rentowności, to P/E. Jeśli obligacje mają rentowność 5%, to 1/5% oznacza P/E na poziomie 20 przy jednocześnie o wiele mniejszym ryzyku inwestycyjnym, gdy mówimy o obligacjach skarbowych. Jeśli natomiast rentowność obligacji spadłaby do 3%, to oznaczałoby jej P/E na poziomie 33,33, a więc byłaby "droższa" od akcji z P/E na poziomie 20 i wtedy w teorii akcje mogłyby być bardziej opłacalną inwestycją.
Można także zastosować odwrotną logikę. Jeśli stopy procentowe mają pozostać na poziomie 5%, czyli P/E 20, to akcje byłyby bardziej atrakcyjne inwestycyjnie, gdyby ich P/E było poniżej 15. Taka różnica wynika przede wszystkim z ryzyka, z jakim wiąże się posiadanie akcji i ze zmienności cen w czasie. W długim terminie nie sposób nie brać tego typu obliczeń pod uwagę.
Co może się dziać z wycenami w 2024 r.?
Na tę chwilę wydaje się, że wyceny spółek nadal mogą pozostawać podwyższone w stosunku do rentowności obligacji. Co więcej rajd na akcjach, który miał miejsce pod koniec 2023 r. przy spadku rentowności obligacji był piątym co do wielkości rajdem SPX w listopadzie w historii. Wielkim zagrożeniem może być sytuacja, w której np. ze względu na odbicie w cenach surowców, rentowności obligacji nie będą silnie spadać w 2024 r. tak, jak zakłada obecnie rynek. Może to oznaczać, że wysokie wyceny akcji będą miały ciężką próbę i wielkim znakiem zapytania będzie to, czy tę próbę przetrwają.
Jeśli rentowności obligacji 10-letnich USA nie spadną na stałe poniżej 4% w 2024 r., to wyceny P/E rzędu 20-30x mogą nie być do utrzymania, co mogłoby oznaczać korektę na rynku akcji. Do tego dochodzi zjawisko zmniejszania płynności w amerykańskim sektorze bankowym, ponieważ do marca 2024 r. prawdopodobnie środki z operacji reverse repo znikną, a zostanie prowadzony przez Fed Quantitative Tightening, ściągający płynność z rynku. Są to pewne zagrożenia, o których warto pamiętać.
CMC Markets świadczy usługi na zasadzie wyłącznie realizacji zleceń (execution only). Prezentowany materiał (niezależnie od tego, czy zawiera jakiekolwiek opinie) ma charakter informacyjny i nie uwzględnia osobistych okoliczności ani celów. Żadna informacja w tym materiale nie jest, ani nie powinna być uważana, za poradę finansową, inwestycyjną lub inną poradę, na której należy polegać przy podejmowaniu decyzji. Żadna z opinii wyrażonych w materiale nie stanowi rekomendacji CMC Markets lub autora materiału, że jakakolwiek inwestycja, instrument, strategia transakcyjna lub inwestycyjna, jest odpowiednia dla konkretnej osoby. Materiał nie został przygotowany zgodnie z wymogami prawnymi zapewniającymi niezależność badań inwestycyjnych. CMC Markets nie podlega żadnym zakazom w zakresie rozpowszechniania tego materiału, jednak nie wykorzystuje zawartych w nim informacji przed jego publikacją.
